‘సడన్ కార్డియాక్ డెత్’ లేదా ఆకస్మిక గుండె సంబంధిత మరణాలు అంటే ఏమిటి? అసలు ఇవి ఎందుకు జరుగుతాయి? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు తెలుసుకుని, సరైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం ఇప్పుడు అత్యవసరం.

ఇటీవలి కాలంలో, జిమ్‌లో వ్యాయామం చేస్తూ, క్రీడా మైదానంలో ఆట ఆడుతూ లేదా రోజువారీ పనులు చేసుకుంటూ ఉన్న యువకులు అకస్మాత్తుగా కుప్పకూలి చనిపోతున్న సంఘటనలు చాలా చూస్తున్నాం. ఇది కేవలం మన దేశంలోనే కాదు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆందోళన కలిగిస్తున్న విషయం. క్లినికల్ ఎపిడెమియాలజీ అండ్ గ్లోబల్ హెల్త్ అధ్యయనాల ప్రకారం, భారతదేశంలో ఏటా సుమారు 45 లక్షల మంది ‘సడన్ కార్డియాక్ డెత్’ బారిన పడుతున్నారు. వీరిలో చాలా మంది 35 ఏళ్లలోపు వారే కావడం మరింత ఆందోళన కలిగించే అంశం.

ఏమిటీ సడన్ కార్డియాక్ డెత్?

సడన్ కార్డియాక్ డెత్ (SCD) అంటే, గుండె పనితీరు అకస్మాత్తుగా ఆగిపోవడం వల్ల లక్షణాలు కనిపించిన గంట లోపే సంభవించే మరణం. ఇది ఆరోగ్యంగా, చురుకుగా ఉన్న వ్యక్తుల్లో కూడా సంభవించవచ్చు. అందుకే ఇది మరింత భయంకరంగా ఉంటుంది. జాన్స్ హాప్‌కిన్స్ మెడిసిన్ ప్రకారం, దీనికి కారణాలు తెలుసుకుని, ముందుగానే జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.

ఆకస్మిక గుండె మరణాలకు ప్రధాన కారణాలు ఏమిటి?

ఆసియన్ జర్నల్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్ మెడిసిన్ ప్రకారం, యువకుల్లో, ముఖ్యంగా క్రీడాకారులలో, ముందుగా గుర్తించని గుండె సంబంధిత సమస్యలు ఉంటాయి. తీవ్రమైన శారీరక శ్రమ, ఒత్తిడి లేదా అనారోగ్యం వంటి పరిస్థితులలో ఈ సమస్యలు బయటపడతాయి. మాక్స్ స్మార్ట్ సూపర్ స్పెషాలిటీ హాస్పిటల్‌లోని గుండె సర్జన్ డాక్టర్ ఆదిత్య కుమార్ సింగ్, SCDకి కారణమయ్యే కొన్ని సాధారణ సమస్యలను వివరించారు.

1. హైపర్‌ట్రోఫిక్ కార్డియోమయోపతి (HCM):

ఇది ఒక జన్యు సంబంధిత సమస్య. దీని వల్ల గుండె కండరాలు మందంగా మారి, గుండె రక్తాన్ని సమర్థవంతంగా పంప్ చేయలేకపోతుంది. యువ క్రీడాకారులలో SCDకి ఇది ఒక ప్రధాన కారణం.

2. కరోనరీ అనామలీస్ (Congenital Coronary Anomalies):

ఇవి గుండె కండరాలకు రక్తాన్ని సరఫరా చేసే కరోనరీ ధమనులలో ఉండే జన్యులోపాలు. ఇవి గుండెకు రక్త ప్రవాహాన్ని అడ్డుకుని, ప్రాణాంతక పరిణామాలకు దారి తీస్తాయి.

3. అరిథ్మోజెనిక్ రైట్ వెంట్రిక్యులర్ కార్డియోమయోపతి (ARVC):

ఇది చాలా అరుదుగా వచ్చే ఒక సమస్య. దీనివల్ల గుండె లయ (heart rhythm)లో ఆకస్మిక మార్పులు వస్తాయి.

4. ఎలక్ట్రికల్ డిజార్డర్స్:

లాంగ్ క్యూటీ సిండ్రోమ్, బ్రుగడా సిండ్రోమ్, వోల్ఫ్-పార్కిన్సన్-వైట్ సిండ్రోమ్ వంటి సమస్యలు గుండె లయను అస్తవ్యస్తం చేస్తాయి. తీవ్రమైన సందర్భాలలో మూర్ఛ, లేదా SCDకి దారితీయవచ్చు.

గుర్తించాల్సిన లక్షణాలు

SCD ఆకస్మికంగా సంభవించినప్పటికీ, కొన్ని హెచ్చరిక సంకేతాలను ముందుగానే గుర్తించగలిగితే ప్రాణాలను కాపాడవచ్చు. గుండె సర్జన్ కొన్ని ముఖ్యమైన లక్షణాలను చెప్పారు.

1. ఊపిరి ఆడకపోవడం:

తేలికపాటి శారీరక శ్రమ చేసినా ఊపిరి తీసుకోవడం కష్టంగా అనిపిస్తే ఇది ఒక ప్రమాద సంకేతం కావచ్చు.

2. ఛాతీ నొప్పి:

ఛాతీలో తీవ్రమైన నొప్పి లేదా అసౌకర్యాన్ని ఎప్పుడూ నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. ఇది గుండె సంబంధిత సమస్యకు సంకేతం కావచ్చు.

3. తల తిరగడం లేదా స్పృహ కోల్పోవడం:

శారీరక శ్రమ చేస్తున్నప్పుడు తల తిరిగినట్లు అనిపించినా, స్పృహ కోల్పోయినట్లు అనిపించినా వెంటనే అప్రమత్తం కావాలి.

4. వివరించలేని అలసట:

ఎటువంటి కారణం లేకుండానే నిస్సత్తువగా, అలసిపోయినట్లు అనిపిస్తే వైద్యుడిని సంప్రదించడం తప్పనిసరి.

5. గుండె దడ:

గుండె వేగంగా కొట్టుకోవడం లేదా లయ తప్పినట్లు అనిపించడం గుండె సమస్యలకు సూచన కావచ్చు.

ఈ ప్రమాదాన్ని ఎలా నివారించవచ్చు?

SCDని నివారించడం అనేది అవగాహన, విద్య, ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలితో సాధ్యమవుతుంది. కొన్ని ముఖ్యమైన సూచనలు ఇక్కడ ఉన్నాయి.

క్రమం తప్పని గుండె పరీక్షలు: గుండె సమస్యలను ముందుగానే గుర్తించడానికి సాధారణ వైద్య పరీక్షలు చాలా అవసరం. ఒక సాధారణ ఈసీజీ పరీక్ష కూడా తీవ్రమైన సమస్యలను ముందుగానే గుర్తించగలదు.

అవగాహన పెంచడం: క్రీడాకారులు, కోచ్‌లు, తల్లిదండ్రులు గుండె సమస్యల గురించి, వాటి హెచ్చరిక సంకేతాల గురించి తెలుసుకోవడం ద్వారా సకాలంలో సహాయం అందించవచ్చు.

సీపీఆర్, ఏఈడీల వాడకంపై శిక్షణ: అత్యవసర పరిస్థితులలో స్పందించడానికి సిద్ధంగా ఉండటం ప్రాణాలను కాపాడగలదు. అమెరికన్ హార్ట్ అసోసియేషన్ ప్రకారం, కార్డియోపల్మనరీ రిససిటేషన్ (CPR), ఆటోమేటెడ్ ఎక్స్‌టర్నల్ డిఫైబ్రిలేటర్ (AED) వాడకంపై శిక్షణ తీసుకోవడం గుండె సంబంధిత సంఘటనల తర్వాత ప్రాణాలను కాపాడే అవకాశాలను గణనీయంగా పెంచుతుంది.

వంశపారంపర్యంగా గుండె సమస్యలు ఉన్నవారు జాగ్రత్త: మీ కుటుంబంలో ఎవరికైనా గుండె జబ్బులు లేదా SCD ఉన్నట్లయితే, అప్రమత్తంగా ఉండి వైద్యుడిని సంప్రదించి, గుండె ఆరోగ్యాన్ని నిరంతరం పర్యవేక్షించుకోవడం చాలా ముఖ్యం.

గుండె సమస్యలను ముందుగానే గుర్తించడం కేవలం ప్రయోజనకరమే కాదు, ప్రాణాలను కాపాడే మార్గం. పైన పేర్కొన్న ఏ లక్షణాలైనా కనిపిస్తే, ఆలస్యం చేయకుండా వైద్య నిపుణుడిని సంప్రదించండి. వారు మీ ఆరోగ్య స్థితిని బట్టి సరైన సలహాలు, చికిత్స అందిస్తారు.